Yeni yılla birlikte piyasaya sürülecek 50 TL'nin arka yüzündeki romancı Fatma Aliye Türkiye'de paraya resmi basılan ilk kadın oldu. Öteki banknotlarda da birbirinden renkli simalar yer aldı. İlk kadın romancı Fatma Aliye, Mecelle'yi yazan Cevdet Paşa'nın kızıydı. Kitapları pek çok dile çevrilen Aliye'nin kızı rahibe olmuştu. Yeni banknotların ön yüzünde gülen Atatürk var. Arkada ise 200 TL'de Yunus Emre, 100 TL'de Itri, 20 TL'de Mimar Kemaleddin
1 ocaktan itibaren Türk Lirası'nı kullanmaya başlıyoruz. Sadece paranın ismi ve tasarımı değişiyor. Tüm banknotların ön yüzünde Atatürk portreleri bulunacak. Banknotlarda belirli açılarla üç farklı Atatürk'ün gülümsediği fotoğrafları yer alacak. Banknotların ön yüzlerinde, ayrıca Atatürk'ün portreleriyle bütünlük oluşturan ay yıldız motifi olacak.
Yeni tasarlanan banknotlarda ilk kez bir kadın fotoğrafı yer alacak. İlk Türk kadın felsefeci Fatma Aliye Hanım'ın fotoğrafı 50 TL'lik banknot üzerinde olacak.
FATMA ALİYE HANIM: İLK TÜRK KADIN ROMANCI • 50 TL'LİK BANKNOT: Türk edebiyatının hatta İslam dünyasının ilk kadın romancısı olarak bilinen Fatma Aliye (1862-1936) ilk medeni kanun Mecelle'yi yapan, tarihçi ve devlet adamı Ahmet Cevdet Paşa'nın büyük kızıdır. En güçlü devlet adamı ve en önde gelen entellektüeli kabul edilen babasının gözetiminde iyi bir eğitim alan Fatma Aliye ileri derecede Fransızca ve Arapça bilgisiyle çeviriler yaptı. George Ohnet'in Volonte'ni Fransızca'dan "bir hanım" imzasıyla çevirdi. 1892 yılında ilk romanı olan Muhadarat'ı yazdı. Romanında bir kadının ilk aşkını unutamayacağı inancını çürütmeye çalışan Fatma Aliye'nin romanlarında güçlü kadın karakterler ve onların sorunları ön plandadır. Fransız romantik akımının etkisinde yazan Fatma Aliye en önemli romanı olan 'Hayal ve Hakikat'i yazar Ahmet Mithat ile birlikte kaleme aldı. Fatma Aliye'nin İslam Felsefesi üzerine yazdığı kitapları Almanca, İngilizce ve Arapça'ya tercüme edildi. Yaşadığı dönemde Müslüman bir kadın felsefeci olarak Arap, Amerikan ve İngiliz gazetelerinde hakkında pek çok makale yayınlandı. Fransız yazar Emile Julyar'ın ''Doğu ve Batı Kadınları'' adlı kitabını Fransız gazetelerine yazdığı bir mektupla eleştiren Fatma Aliye bu tavrıyla Paris'te büyük yankı uyandırdı. 1897 Türk-Yunan Savaşı'nda yaralılara yardım etmek amacıyla Tercüman-ı Hakikat'te yazdığı makaleler aracılığıyla çok miktarda yardım malzemesi temin eden Fatma Aliye 1908 yılında kurulan ilk kadın derneği Cemiyet-i İmdadiye'nin kurucusudur. Kardeşi Emine Semiyye ilk Osmanlı feministlerinden biridir.
KIZI RAHİBE OLDU • Cumhuriyet'ten sonra unutulan Fatma Aliye'nin kızı İsmet'in katolik bir rahibe olmasına çok üzüldüğü ve ölümüne kadar bu yüzden hayata küstüğü söylenir. 13 Temmuz 1936'da İstanbul'da vefat ettiğinde artık onu hatırlayan çok sınırlı sayıda insan tarafından cenazesi Feriköy mezarlığına kaldırılmıştır.
ORD. PROF. DR. SAYILI: BİLİM TARİHİ ALANINDA İLK DOKTORANIN SAHİBİ • 5 TL'LİK BANKNOT: Ön yüzünde Atatürk portresi, portreyi çevreleyen kırmızı ay yıldız motifi ve stilize edilmiş atom motifi bulunacak. Arka yüzünde bilim tarihçisi Ord. Prof. Dr. Aydın Sayılı'nın portresi yer alacak. Arka yüzde ayrıca bilim tarihindeki bazı önemli olayları sembolize etmek üzere güneş sistemi, atomun yapısı, DNA gibi motifler de kullanıldı. 1913-1993 yılları arasında yaşayan Aydın Sayılı, Harvard Üniversitesinde ve bilindiği kadarıyla dünyada bilim tarihi alanında verilen ilk doktora derecesinin sahibi.
ORD. PROF. DR. ARF: EN BÜYÜK MATEMATİKÇİLERİNDEN • 10 TL'LİK BANKNOT: Ön yüzünde Atatürk portresi, portreyi çevreleyen mor ay yıldız motifi, ikili sayı sistemini ifade eden rakamlar, içinde Atatürk'ten bir kesit olan yedigen şekil bulunacak. Arka yüzünde Ord. Prof. Dr. Cahit Arf'ın portresi ile aritmetik diziler, abaküs, sayılar, Arf değişmezinden bir kesit ve ikili sayı sistemini gösteren rakamlar olacak. 1910-1997 yılları arasında yaşayan Cahit Arf, kendi adıyla bilinen teoremleriyle dünya çapında tanınmış Türkiye'nin yetiştirdiği en büyük matematikçilerinden biri.
MİMAR KEMALEDDİN: ULUSAL MİMARLIK AKIMININ ÖNCÜ İSMİ • 20 TL'LİK BANKNOT: Ön yüzünde Atatürk portresi, portreyi çevreleyen açık kahverengi ay yıldız motifi ve sarı, beyaz geometrik bir şekil bulunacak. Portrenin sol tarafında mimar Kemaleddin'in eserlerinden biri olan Gazi Üniversitesi rektörlük binasının çizgisel bir çalışması, mimarinin üç boyutlu yapısını simgelemek üzere küp, kare ve silindir formları yer alacak. 1870-1927 yılları arasında yaşayan Mimar Kemaleddin, imza attığı eserleri ve eserlerindeki tarzıyla ulusal mimarlık akımının öncü isimleri arasında yer alıyor.
ITRİ: KLASİK TÜRK MÜZİĞİNİN KURUCUSU • 100 TL'LİK BANKNOT: Ön yüzünde Atatürk portresi, portreyi çevreleyen mor ay yıldız motifi ve içinde müzik notası figürü bulunan pembe renkli daire motifi bulunacak. Arka yüzünde Itri olarak bilinen Buhurizade Mustafa Efendi'nin portresi yer alacak. Portrenin sol tarafındaki alanda müziği simgeleyen notalar, enstrümanlar, Itri'nin Mevlevi kişiliğini vurgulamak üzere ney üfleyen Mevlevi dervişe yer verildi. 1640-1712 yılları arasında yaşadığı belirtilen ve Itri adıyla bilinen Mustafa Efendi, klasik Türk müziğinin kurucusu.
YUNUS EMRE: DERVİŞİN RUHUNU SİMGELEYEN GÜVERCİN MOTİFİYLE PARADA • 200 TL'LİK BANKNOT: Ön yüzünde Atatürk portresi, portreyi çevreleyen mavi ay yıldız motifi ve turuncu renkte sekizgen şekil bulunacak. Arka yüzünde Yunus Emre portresi yer alacak. Portre, Ressam Elif Tekin'in çalışmasından yararlanarak tasarlandı. Portrenin solunda Yunus Emre'nin gül motifi, barışın, kardeşliğin ve tasavvufta dervişin ruhunu simgeleyen güvercin motifi, ''sevelim sevilelim'' sözü ve anıt mezarının görüntüsüne yer verildi. Yunus Emre, Anadolu'da tasavvuf akımı ve Türkçe şiirin öncülerinden.
12 GÜVENLİK ÖNLEMİ VAR • Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz'ın verdiği bilgiye göre, 12 başlık altında, 16 özelliği açıklanan TL banknotlar, açıklanmayan diğer güvenlik özellikleri ile birlikte en güvenilir banknotlar arasında yer alacak. Güvenlik önlemleri şöyle:
• Emniyet şeridi: Tüm banknotlarda kağıda gömülü olarak yer alıyor. Banknot ışığa tutulduğunda her iki yüzden de kesintisiz bir hat şeklinde görülüyor. Şerit üzerinde yer alan kupür ve TL harfleri okunabiliyor.
• Filigran: Ön yüzünde yer alan Atatürk portresinin küçüğü ile kupür değerini gösteren sayıdan oluşuyor. Banknot ışığa tutulduğunda her iki yüzden de görülebiliyor.
• Holografik şerit folyo: Bunun dünyada ilk kez uygulanmış bir folyo tipi olduğu belirtildi. Banknotların ön yüzünde bulunuyor ve tasarımla uyumlu çeşitli görsel motiflerden oluşuyor. Banknot hareket ettirildiğinde parlak ve renkli yansımalar veriyor.
• Kabartma baskı: Atatürk portresinin ve üstte yer alan ''Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası'' ibaresinin yanı sıra orta bölümde kupür değerini gösteren sayılar ve yazılarda kabartma baskı bulunuyor.
• Gizli görüntü: Portrenin sağ alt tarafında, yedigen şeklin içinde, banknota yatay konumda göz hizasında bakıldığında kupür değerini gösteren gizli görüntü bulunuyor. TL banknotlar, yatay olarak tutulduğunda net şekilde görülebiliyor.
• Bütünleşik görüntü: Banknotlar, ışığa tutulduğunda, sol üst kenarda yer alan şekiller, arka yüzdeki şekillerle birleşerek kupür değerini oluşturuyor."
GÖRME ENGELLİLERE YÖNELİK ÖZELLİKLER • Türk Lirası banknotları tasarlanırken, görme engelli vatandaşların ihtiyaç ve beklentilerine özel önem verildi. Tüm banknotlarda aynı bölgede olmak kaydıyla, banknotların ön yüzünde, sol üst kenarda Braille alfabesinden yararlanılarak oluşturulan noktalar, dokunulduğunda hissedilirken, noktaların sayısına ve yerleşim şekline göre kupür değerleri kolaylıkla anlaşılabiliyor. 5 TL'den 200 TL'ye doğru sırasıyla, birden altıya kadar rakamlar Braille Alfabesi ile yazıldı. Kupürlerde boy farkı ve diğer kabartmalarla birlikte, görme engellilerin banknotu tanımalarını en çok kolaylaştıracak bir diğer özellik de bu noktalar olacak.
BİLİM İNSANI VE SANATÇILAR SEÇİLDİ • Banknotların arka yüzlerinde ise ulusal ve uluslararası özellik yaratmış, tarihe mal olmuş şahsiyetlerin portreleri yer alacağını ifade eden Durmuş Yılmaz, arka yüzde ayrıca onların çalışma alanları ve eserlerini sembolize eden eserlerin bulunacağını dile getirdi. Yılmaz, isimler belirlenirken dikkat ettikleri noktaları ise şöyle sıraladı:
• Bilim insanı veya sanatçı olmaları,
• Toplumumuzdan yetişmiş, herhangi bir tartışmaya yer bırakmayacak şekilde milli değer olmaları,
• Evrensel değer taşımaları,
• Herhangi bir siyasi görüşle özdeşleştirilmemeleri, tüm topluma mal olacak kişilikler olmaları,
• Daha önce tedavüle çıkarılan banknotlarda veya diğer ülke paralarında yer almamış olmaları.
05.10.2008 10:43:09 - Sansursuz.com
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder